تنوع ژنتیکی و وراثت پذیری عمومی برخی صفات مورفولوژیک شنبلیله در شرایط آبیاری محدود

تقریباً در تمامی مناطق ایران و از زمان های بسیار دور شنبلیله (trigonella foenum-graecum) به عنوان یک سبزی و گیاه دارویی کشت می شود ولی اطلاعات کمی در مورد نحوه توارث صفات مختلف آن وجود دارد. بیست ژنوتیپ بومی شنبلیله کشور طی سال زراعی 88-1387 درایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در شرایط آبیاری محدود و مرسوم بر پایه طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرارکاشته شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب برای صفات مختلف مورفولوژیک نشان داد که در شرایط آبیاری محدود، بین ژنوتیپ ها تفاوت های آماری معنی داری از نظر صفات مختلف زراعی به غیر از شاخص برداشت وجود داشت. در شرایط آبیاری مرسوم نیز تفاوت های آماری معنی داری بین ژنوتیپ ها در اغلب صفات به غیر از تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در گیاه و وزن بیوماس وجود داشت. نتایج تجزیه خوشه ای با استفاده از روش ward ژنوتیپ ها را در چهار گروه مختلف دسته بندی کرد. در هر دو شرایط بیشترین درصد ضرایب تغییرات ژنوتیپی(تنوع) متعلق به صفات تیپ و قدرت رشد بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در تک بوته بود. صفات وزن هزاردانه، تعداد روز از کاشت تا شروع گل دهی و تیپ رشد بوته در هر دو شرایط بیشترین میزان وراثت پذیری را داشتندکه نشان می دهد استفاده از روش انتخاب بر مبنای آن ها می تواند به عنوان روشی موثر در اصلاح جمعیت های شنبلیله مورد استفاده به نژاد گران قرار گیرد.